Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından elektrik kullanımına ilişkin geçtiğimiz yıl yapılan düzenlemeyle ayda 4500 kwh elektrik kullanan, yani ayda ortalama 133 TL elektrik faturası ödeyen tüketiciler serbest kullanıcı olma hakkı kazandılar ve elektriğini istediği şirketten tedarik edebilme imkanı buldular. 2009 yılında yayınlanan Arz Güvenliği Strateji Belgesi’ne göre EPDK’nın 2015 yılı için limiti kaldırması ve tüm abonelerin serbest tüketici sayılması beklenirken, yapılan yeni düzenlemeyle geçen sene 4500 kwh olan limit bu yıl için 4000 kwh’e düşürüldü. Bu şekilde son elektrik zammının ardından şuan 130 TL ödeyen tüketiciler serbest tüketici olma hakkı elde ettiler. Tüketicilere elektriğini istediği firmadan alma hakkı sunan ve bu şekilde tüketicilerin şirketlerin sunduğu yüzde 10’a varan ucuz elektrik imkanından yararlanabildiği sistem, Türkiye genelindeki 35 milyon elektik abonesinden sadece 3.5 milyon aboneyi kapsayacak şekilde düzenlenmiş oldu. Limitin beklentilerin çok altında bir oranda düşürüldüğünü söyleyen BİSEN Elektrik İcra Kurulu Başkanı C. Mesut ALPARSLAN, EPDK’nın gerekli altyapı yatırımını yapmayarak sektörün büyümesini ve tüm vatandaşların fırsattan yararlanabilmelerini yıldan yıla ertelediğini ifade etti.
Yatırımcı da Tüketici de Zararlı Çıkıyor
Alparslan, “Devlet güvencesiyle lisans sahibi olan ve çok ciddi teminatlarla sektöre giren şirketler ne yazık ki beklenen teşviki göremedi. Bu sürecin yol haritasının ortaya konduğu “Arz Güvenliği Strateji Belgesinde” 2015 yılında limitin sıfırlanacağı ve tüm kullanıcıların serbestleşeceği yazıyordu. Bu açıklama tedarikçi şirketlerde büyük beklenti yarattı. Buna karşın da limitlerin sıfırlanması ve tüm kullanıcıların serbestleşmesi için yapılacak çalışmaların sonuçlandırılamadığını görüyoruz. Bu durum bizlere şu an için yaklaşık 1,5 Milyon serbest müşterinin işlem gördüğü PMUM Bilgi İşlem altyapısının, limitin sıfırlanması durumunda gelebilecek 15 – 20 Milyon müşteriyi kaldırmayacak durumda olduğu gösteriyor. İhtiyaç duyulan bilgi işlem sisteminin maliyeti, böylesi büyük potansiyeli olan bir piyasa için oldukça düşük olmasına karşın gerekli çalışmalar hayata geçirilemiyor” dedi. Serbest tüketici olma limiti kaldırıldığında sağlanacak indirim miktarı sayesinde tüketicilere toplamda 2 Milyar TL tasarruf sağlanacağına dikkat çeken Alparslan, limitin sıfırlanmaması sebebiyle sadece mesken bu yıl elektriğe 1.3 Milyar TL fazladan ödeme yapacağını söyledi. Alparslan, devlet tarafından yeterli bilgilendirme yapılmaması sebebiyle şu an bile hak sahibi 3.5 milyon abonenin ancak 1.5 milyonunun bu fırsattan yararlandığı 2 milyon serbest müşterinin ise pahalı elektrik kullanmaya devam ettiğin söyledi.
Dağıtım Şirketleri Zorluk Çıkarıyor
Dağıtım şirketlerinin tedarikçi değiştirmek isteyen serbest tüketicilere zorluklar çıkardıklarını da belirten Alparslan, dağıtım şirketlerinin bu tutum ve davranışları ile kendi paralel perakende satış şirketlerine avantaj sağladıklarını söyledi. Alparslan, “Özelleştirilen elektrik dağıtım şirketleri Elektrik Piyasası Kanunu gereği elektrik dağıtım ve perakende satış hizmetlerini 2013 yılı başından itibaren farklı şirketler eliyle yürütmeye başladılar. Ancak sistemin operatörü durumunda olan ve sektördeki tüm tedarik şirketlerine eşit mesafede olması gereken Elektrik Dağıtım Şirketleri, kendi paralel perakende satış şirketlerine avantaj sağlayabilecek faaliyetlerde bulunmaktalar. Mevzuat gereği tedarikçi değiştirmek isteyen bir serbest tüketicinin sayacı elektronik sayaç olmak zorunda… Ayrıca en son yapılan yasal düzenleme ile sayaçların işletilmesi, tesis edilmesi, okunması yükümlülüğü de dağıtım şirketlerindedir. Kanun hükmü çok açıkken Dağıtım Şirketleri kendi yükümlülüklerinde olan bir işlemleri zamanında yapmayarak serbest müşterilerin kanun ile verilen tedarikçi değiştirme haklarının önüne geçmekteler. Ayrıca Dağıtım Şirketlerinden ayrılan bu perakende satış şirketleri, geçişi zorlaştırmak adına olmayan borçlar ihdas edebilmekte, vadesi gelmemiş borçları sebep göstererek müşteri geçişine izin vermemektedir. Yaşanan bu sıkıntılar sektörde rekabetin artmasını engellemekte, son kullanıcıların indirimli elektrik kullanmasının önüne geçmektedir. Yukarıda sayılan tüm sıkıntıları kısmen ortadan kaldıracak yasal düzenleme hazırlıkları olmasına rağmen, bu düzenlemeler henüz uygulamaya geçmemiştir. Yılbaşında yayınlayarak uygulamaya geçeceği söylenen Dengeleme Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) maalesef henüz uygulamaya geçmemiştir” dedi.