AZERBAYCAN’DA TARİHİ ENERJİ ANLAŞMASI

Hazar Denizi'ndeki Şahdeniz 2 sahasında çıkarılacak doğalgazı Türkiye ve Avrupa'ya taşımak üzere geliştirilen Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile ilgili nihai yatırım anlaşmaları Azerbaycan’da törenle imzalandı. Törene, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız,  Güney Gaz Koridoru’nun geçtiği ülkelerden Bakanlar, Avrupa Komisyonu üyeleri ve üst düzey yetkililer katıldı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, dünyanın en büyük enerji projelerinden biri olan Şah Deniz Projesi’nin bölgenin enerji haritasını değiştireceğini belirterek, “Projenin tamamlanmasıyla Azerbaycan gazının, Avrupa’ya ulaşmasını sağlamış olacağız” dedi.

Şah Deniz Konsorsiyumu, Azerbaycan’da Hazar Denizi’nde bulunan Şah Deniz 2’nci Faz gaz sahası için nihai yatırım kararını verdiklerini açıkladı. Projenin resmi nihai yatırım kararı imza töreni Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’in ev sahipliğinde bugün Bakü’de gerçekleşti.

İmza törenine Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Arnavutluk Başbakanı Plamen Vasilev Oresarski, Gürcistan Başbakanı Irakli Garibashvili, Hırvatistan Başbakanı Zoran Milanoviç, Karadağ Devlet Başkanı Filip Vujanovic, İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, İtalya Dışişleri Bakanı Emma Bonino, Avrupa Komisyonu'nun enerjiden sorumlu üyesi Günther Oettinger, ABD Enerji Bakanı Yardımcısı Daniel B. Poneman, Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Başkanı Rövnag Abdullayev ve BP CEO'su Robert Dudley katıldı.

Törenin açılış konuşmasını yapan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan tarihi için önemli bir gün olduğunu belirterek, ‘Şah Deniz’ projesinin dünyanın en büyük enerji projelerinden biri olduğunu vurguladı. Projenin, bölgenin enerji haritasını değiştireceğini belirten Aliyev,  gerçekleştirilecek projelerle Azerbaycan gazının talep olan pazarlara ulaştırılmasını sağlayacağını söyledi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev,  “Şah Deniz-2’ , TAP ve TANAP dünyanın en büyük enerji projeleridir. Bu projeler kapsamında 35 milyar dolar yatırım yapılması ve 30 bin yeni işyerinin açılması bekleniyor.” dedi. 

Azerbaycan halkını bu tarihi günle ilgili tebrik eden Cumhurbaşkanı Aliyev, “Bu enerji politikaları, Azerbaycan ekonomisinde dönüşüm ve çeşitlendirme sağlayacaktır.  Biz petrol dışı sektörleri de geliştiriyoruz. ‘Petrol laneti’ (resource curse) denilen durumdan kaçmayı başardık.” diye konuştu.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, “Azerbaycan’ın kendi gaz rezervini buna daha çok ihtiyacı olan piyasaya çıkaracak. 3 trilyon metreküp hacminde gaz rezervi var. Genel olarak, bu projeye 45 milyar dolar sermaye getirecek. 1994 yılına geri dönmek isterim. O zaman Azerbaycan'ın enerji stratejisine başlanmıştı. Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in cesareti ve bakış açısı sonucunda bu mümkün oldu. Özgürlüğümüzden sadece 3 yıl sonra ‘Yüzyılın Anlaşması’ imzalandı” dedi.

İmzalanan anlaşmaların Azerbaycan'ın uzun vadeli gelişmesine imkân tanıyacağını, projenin Gürcistan, Türkiye, Yunanistan, İtalya, Bulgaristan'ı kapsayacağı bilgisini veren Aliyev,  Karadağ, Hırvatistan ile yakın işbirliği yapmak niyetinde olduklarını, boru hattının Romanya, Macaristan ve Avusturya yönünde uzatılabileceğini sözlerine ekledi. 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız: “Hazar'ın enerji kaynakları dünyaya açıldıkça bölgenin daha güvenli hale geleceğine inanıyoruz”

Törende konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da, Türkiye'nin bu projeye başından beri destek verdiğini ve Hazar'ın enerji kaynaklarının dünyaya açılmasıyla bölgenin daha güvenli hale geleceğini söyledi.

Taner Yıldız, "Tüm ülke ve firma temsilcilerinin şehadetiyle bu proje bölgeye siyasi istikrar getirecek ve ekonomik işbirliğini artıracak. Türkiye olarak Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül ve Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın başından beri desteklediğimiz bu projeye olan olumlu tutumumuzu devam ettiriyoruz. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı ile birlikte Hazar petrolleri dünyaya açılmıştı. Bu proje de, Avrupa Birliği'nin tedariki için çok önemli bire sahip. Yok, paylaşılmaz var paylaşılır. Hazar'ın eenerji kaynakları dünyaya açıldıkça bölgenin daha güvenli hale geleceğine inanıyoruz" dedi.

İngiltere Dışişleri Bakanı Hague: “Proje, Avrupa'nın enerji güvenliğini sağlayacak ve yeni gaz kaynaklarını sunacak”

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, Şahdeniz-2 projesinin Azerbaycan'a ek yatırımlar çekmeye, hem de Azerbaycan'la İngiltere arasındaki sıkı ilişkileri güçlendirmede lokomotif rol oynayacağını vurguladı.

Şahdeniz-2’ projesinin gelişiminin Güney Enerji Koridoru’nun oluşmasına olanak sağlayacağını dile getiren Hague, “Bu da Avrupa'nın enerji güvenliğini sağlayacak ve yeni gaz kaynaklarını sunacak” şeklinde konuştu. Güney Enerji Koridoru’nun genişlemesinin mümkün olduğuna vurgu yapan Bakan Hague, “Bu Ortadoğu enerji kaynaklarına ulaşmaya ve Avrupa'nın enerji güvenliğini daha da pekiştirmeye imkan tanıyacak." ifadelerini kullandı.

Rövnag Abdullayev: “Bu proje, hem Azerbaycan’ın hem de bölgenin geleceğinin yolunu açıyor”

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Başkanı Rövnag Abdullayev, nihai yatırım kararı imza töreninde yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Bugün Azerbaycan için gerçekten tarihi bir gün. Bugün ülkemiz ve bölgemiz, çok kapsamlı bir projeye başladı. Bu proje, hem Azerbaycan’ın hem de bölgenin geleceğinin yolunu açıyor. Öncelikle, Azerbaycan’ın dev doğal gaz kaynaklarından ülke olarak yararlanmamızı sağlıyor. İkinci olarak, Azerbaycan’ın Avrupa için önemli bir enerji tedarikçisi olmasını sağlıyor ki; bu yıllardır gerçekleştirmek istediğimiz bir vizyondu. Üçüncü olarak da, Hazar Denizi’nden Avrupa’ya kadar olan bir direkt bağlantı sağlayarak, bu rota üzerindeki ülkelere faydalar sağlıyor.”

Abdullayev, “Şah Deniz – 2’ yatağının işlenmesi üzere projeye ortak olan şirketlerin uzmanları gerekli belgelerin hazırlanması sürecini tamamladılar. Proje için en modern teknolojiler uygulanacak, Azerbaycan gazını Avrupa'ya tedarik eden boru hatlarının toplam uzunluğu yaklaşık 3,5 bin kilometreye olacak. Bu boru hattı Avrupa'nın birkaç nesline hizmet edecek. Ayrıca, biz TANAP projesinde operatör ve büyük yatırımcı, TAP-da ise büyük yatırımcıyız. ‘Şahdeniz’ zincirin ilk halkasıdır, Azerbaycan'da gaz rezervleri ise yaklaşık 2,5 trilyon metreküp oluşturuyor.” şeklinde sözlerini tamamladı.

Şah Deniz 2’nci Faz Projesi

Nihai yatırım kararının neticesinde, Azerbaycan ve Gürcistan’dan geçen Güney Kafkas Boru Hattı’nın (SCP) genişletilmesi, Türkiye üzerinden geçecek olan Trans-Anadolu Boru Hattı (TANAP) ve Yunanistan, Arnavutluk üzerinden İtalya’ya geçecek olan Trans-Adriyatik Boru Hattı’nın (TAP) inşa edilmesi ile ilgili planlara start verilmiş oluyor. Bu projeler ve ek olarak Bulgaristan’a Türkiye veya Yunanistan üzerinden doğal gaz taşıyacak olan boru hatları da tamamlandığında, Avrupa’ya doğal gaz taşıyacak olan Güney Gaz Koridoru gerçekleşmiş olacak.

Şah Deniz 2’nci Faz projesi, Hazar Denizi’nde birbirine köprü ile bağlı olan iki platformun inşa edilmesi, denizin altında 26 kuyunun açılması ve Sangaçal terminalinde yeni üretim ve kompresör tesislerinin inşa edilmesi gibi ana unsurlardan oluşuyor.

İkinci fazın hayata geçmesi ve Güney Kafkas Boru Hattı’nın genişletilme çalışmalarının yaklaşık maliyet 28 milyar ABD doları olacak. Şah Deniz sahasından üretilecek olan ilk aşamada 16 milyar metreküp doğal gaz, toplamda 3.500 km taşınarak, Türkiye, Gürcistan, Yunanistan, Bulgaristan ve İtalya’da milyonlarca tüketiciye ulaşacak. İlk gaz akışının 2018 yılının sonlarına doğru, Türkiye ve Gürcistan’a yapılacak ihracat ile gerçekleşmesi bekleniyor. Avrupa’ya taşınacak ilk doğal gazın ise 2019’da yapılması hedefleniyor. Bunun yanı sıra, Şah Deniz sahasında doğal gaz ile birlikte çıkartılan bir petrol cinsi olan kondensatın ise bugünkü 55.000 varil/gün seviyelerinden 120.000 varil/gün seviyelerine ulaşması bekleniyor.

SOCAR, Statoil'in yüzde 6.7'luk payını satın aldı

Bugün imzalanan nihai yatırım kararına ek olarak, Statoil şirketinin Şah Deniz ve Güney Kafkasya Boru Hattı’nda sahip olduğu hisselerinden yüzde 6.7’sinin SOCAR, yüzde 3.3’ünün ise BP tarafından satın alınacağı açıklandı. Bu hisse alım anlaşması 2014 yılında tamamlanacak.

Ayrıca, BOTAŞ ve BP tarafından alınacak olan TANAP hisselerinin satın alma işleminin 2014’de tamamlanması ile birlikte ise TANAP'taki ortaklık yapısı SOCAR yüzde 68, BOTAŞ yüzde 20 ve BP yüzde 12 olacak.

2014'te gerçekleşecek olan bu satın alma işlemlerinin sonuncunda Şah Deniz ortaklarının payları, BP yüzde 28, SOCAR yüzde 16,7, Statoil yüzde 15,5, Total yüzde 10, Lukoil yüzde 10, NICO yüzde 10 ve TPAO yüzde 9 olacak.

SOCAR Şah Deniz 1. Faz Üretimini de Artırıyor